Logo Mantelaar

Een pleidooi van een zorgstudent over eenzaamheid

Blog door Thea Prins 12 oktober 2021

Eenzaamheid alleen bij ouderen? Dacht het niet. Anne-José studeert Toegepaste Psychologie en is ook wel eens eenzaam en zij schaamt zich hier niet voor. Anne-José geeft mantelzorgondersteuning als zorgstudent bij verschillende cliënten en vertelt hoe zij eenzaamheid ziet bij haar ouderen en zichzelf. 

De feiten over eenzaamheid bij ouderen

We kunnen prima uitleggen hoe het komt dat zo’n 45% van de ouderen zich eenzaam voelt. Ik ben jong en heb zomers vol bruiloften. In plaats daarvan hebben zij jaren vol begrafenissen, veel van hun vrienden en familieleden vallen weg door ouderdom of ziekte. Zij zitten alleen achter de geraniums, -in mijn ervaring zijn het vaker orchideeën- dan moet je toch wel eenzaam zijn? Veel van jullie zullen net als ik veel in aanraking komen met dementie. Naast het verdwijnen van relaties raak je ook delen van jezelf kwijt. Je vergeet wie je was en daarmee wie je bent. En dát is eenzaamheid op een heel eigen manier.

Niemand kan je eigenlijk echt vertellen wat er aan de hand is. Je wilt gewoon naar je vader en je moeder. Want dat weet je nog wel goed, dat je klein was en met je zussen de buurt ging ontdekken. Daar weet je nog wel een leuk verhaal over, dat kun je wel vertellen aan dat meisje..

Mooie verhalen in de ouderenzorg

En zo hoor je als zorgverlener in de ouderenzorg steeds dezelfde verhalen. Verhalen van vroeger, die herinneringen uit de jeugd. Deze blijven het beste bewaard. Soms midden in de nacht, soms voor de vierde keer in een kwartier. Soms als je echt héél graag wilt dat mensen aan het bordje eten dat je voor ze hebt klaargemaakt gaan beginnen. Ze willen zo graag praten. Want in praten zit connectie. En op het moment dat er zoveel mensen uit je omgeving wegvallen en je eigen brein je ook regelmatig in de steek laat, is connectie kostbaar. Tegelijkertijd is de connectie meestal maar van korte duur. Dit betekent niet dat het verlangen naar connectie vervaagt.

En als iemand dan voor de achtste keer vandaag hetzelfde verhaal vertelt? Dan luister ik, dan reageer ik verbaasd en lach ik hard om de grap die ik de eerste zeven keer ook niet hilarisch vond. Maar ik weet dat ik voor heel even één van de 1,4 miljoen eenzame ouderen in Nederland verbinding kan geven. Soms geeft dat me energie en soms vreet het dat ook. Maar we doen het samen. Dan is die 1,4 miljoen even geen ver-van-je-bed-show meer maar weet je dat die druppel op de gloeiende plaat voor die ene persoon vandaag een wereld van verschil maakt.

Samen tegen eenzaamheid

Ik zie dit ook weerspiegeld in mijn leven en dat van mijn leeftijdsgenoten om mij heen. We scrollen uit gewoonte of verveling talloze keren per dag door onze Instagram- en Facebook-tijdlijnen. We kijken naar de levens van vrienden, familie en onbekenden. Toch voelen we ons op dat moment niet verbonden met hen, omdat er geen écht contact is.

Maar dat vinden we wel prima toch, we redden ons wel op ons eigen eilandje? Think again. Een tijdje terug stond het nieuws bol van de berichten: ‘ook jongeren vaak eenzaam’. Zo’n 40% van de jongeren geeft aan zich met regelmaat eenzaam of zeer eenzaam te voelen. Dat zijn twee van jouw vijf vrienden. Kun jij ze aanwijzen?

Ik heb zelf, ondanks mijn leuke vrienden en familie, regelmatig gevoelens van eenzaamheid. Bijna elke dag is mijn agenda gevuld met activiteiten samen met anderen. Hoe dat dan kan? Ik mis soms de verbinding. Voor mij zit leven niet in naast elkaar bestaan op deze planeet, maar harten open en praten over de diepere lagen. Soms even een feestje laten gaan om een avond, met een glas wijn op de bank, te vieren wat goed gaat en te delen wat minder goed gaat. Dat wat je op Instagram niet voorbij ziet komen.

De strijd aangaan tegen eenzaamheid

Ik geloof dat wij als ‘de jeugd van tegenwoordig’ iets moois kunnen doen in het leven van de medemens. Of dit nou daadwerkelijk in de ouderenzorg is of gewoon bij je buur. Zowel in het leven van je beste vriend als dat van de 93-jarige dame waar je af en toe een poosje mag zijn. Jij bent degene, soms de enige, die op dat moment de verbinding kan bieden. De verbinding naar een wereld die voor een eenzame oudere langzaam weg glipt. Jij houdt letterlijk of figuurlijk even een hand vast om de ander door het leven te helpen, zodat diegene niet in een gat van eenzaamheid verdwijnt. Deze verbintenis voel ik als ik aan het werk ben. Ik zou de hashtag #zorgdoejesamen graag even willen uitbreiden naar #levendoejesamen.

Lees ook

12 oktober 2021

Werken in de zorg

Sam heeft Mantelaar gevonden via een medestudent: “Ik zag het bij haar en dacht: jee wat leuk! Dat is precies het soort werk dat ik zoek!” Sam werkte hiervoor in de horeca, maar zocht eigenlijk een meer bijbaan in de zorg. Iets wat beter past bij haar studie.

Lees verder