Logo Mantelaar

Wat zijn de symptomen van een overbelaste mantelzorger?

'Mantelzorg'. Een begrip wat steeds vaker voorkomt in de media, maar het is niet altijd duidelijk wat deze term precies inhoudt. Veel mensen hebben nog nooit van mantelzorg gehoord. Toch wordt in Nederland 80% van de zorg door mantelzorgers gegeven. Wat houd het begrip nu eigenlijk precies in? De officiële definitie zoals die in de wmo staat, is:

Blog door Thea Prins 2 juni 2021

Mantelzorg is zorg en ondersteuning die mensen vrijwillig en onbetaald verlenen aan mensen met fysieke, verstandelijke of (sociaal)psychische beperkingen in hun familie, huishouden of anderszins sociale netwerk.”

Wanneer ben je mantelzorger?

Tien procent van alle mantelzorgers (ruim 4 miljoen) is zwaar overbelast. Ongeveer 1 op de 6 mantelzorgers ondersteunt meer dan 8 uur per week. Onder hen doen een half miljoen mensen dat vaak al gedurende een langere tijd. Doordat zorg onbetaalbaar dreigt te worden, zal er een verschuiving plaats gaan vinden van eerste en tweede lijn naar de eerste lijn, zodat de kwaliteit en betaalbaarheid van de zorg ten goede komt. Ook doordat de verzorgingsstaat langzaam maar zeker verandert in een participatiesamenleving, wordt het werk van hulpverleners grotendeels overgenomen door onder andere mantelzorgers. Het aantal werkende mantelzorgers zal alleen maar meer worden in de toekomst, dit door de ontgroening en vergrijzing.

Hoe herken je overbelasting bij mantelzorgers?

De zorg voor een ander is belangrijk. Heel belangrijk zelfs. Maar het moet niet zo zijn dat u over uw grenzen gaat, omdat u de zorg voor een ander belangrijker vindt. Daar heeft u niks aan. Sterker nog, daar bent u de dupe van, maar degene voor wie u zorgt ook. In 2016 voelde bijna 9 procent van alle (geregistreerde) mantelzorgers zich zwaar belast. Het moge duidelijk zijn: u wilt geen overbelaste mantelzorger worden. Bepaal uw grenzen en ga er niet overheen.

Wat zijn de lichamelijke klachten?

  • Hoofd- of buikpijn;
  • Verhoogde bloeddruk;
  • Pijn in de nek, schouders of rug;
  • Hyperventilatie;
  • Duizeligheid;
  • Vermoeidheid;
  • Afnemende eetlust of juist vraatzucht.

Wat zijn de psychische klachten?

  • Schaamte- en schuldgevoelens;
  • Concentratieproblemen;
  • Vergeetachtigheid;
  • Lusteloosheid;
  • Slaapproblemen;
  • Snel geëmotioneerd zijn;
  • Veel piekeren.

Verandering in gedrag:

  • Rusteloosheid;
  • Chaotisch;
  • Geen aandacht aan zichzelf besteden.

Kent u iemand die mantelzorger is? Wees bedachtzaam op zijn of haar gedrag. Misschien kunt u overbelasting bij diegene herkennen. Vraag regelmatig hoe het met hem of haar gaat en bied een luisterend oor. En trek aan de bel voor professionele hulp.

Interventies voor overbelaste mantelzorgers

Stel, u signaleert bij uzelf of een ander dat deze overbelast is. Geen paniek, want u hebt de eerste stap al gezet: beseffen dat u overbelast bent geraakt. Dan is het nu tijd voor stap twee: ervoor zorgen dat u zich weer goed voelt. Hoe? Nou, zo:

• Praat erover. Een luisterend oor doet wonderen. Hiervoor kunt u ook de Mantelzorglijn bellen.
• Vraag of anderen een aantal mantelzorgtaken van u kunnen overnemen. U hoeft niet alles in uw eentje te doen. Isa zorgt voor een heel zorgteam, zodat zij een paar dagen de zorg van
• Regel praktische hulp. Denk bijvoorbeeld aan huishoudelijke hulp of wijkverpleging of ondersteuning.

Lees het verhaal van Annique, die hulp inschakelde toen ze niet meer kon.

Overbelasting mantelzorger voorkomen

Stap drie is voorkomen dat u nog een keer overbelast raakt. Dat lijkt misschien makkelijk, want u heeft het immers al eens meegemaakt. Maar dat kan nog wel eens tegenvallen. Zorg ervoor dat u de zorg voor een ander echt anders organiseert dan voorheen: meer vrije tijd, meer tijd voor jezelf en meer samenwerken met anderen.

Mantelaar Lise geeft de volgende tips:

Neem tijd voor jezelf.
De zorg voor een naaste is mooi en een teken van liefde. Maar kan ook confronterend zijn en vermoeiend. Neem tijd voor jezelf, zoek ontspanning en voel je er niet schuldig over.

Wees open en praat met je omgeving over de situatie.
Het is belangrijk om over de situatie te praten, zodat de omgeving op de hoogte is. Benoem waar je als mantelzorger behoefte aan hebt.

Blijf het contact met familie en vrienden onderhouden.
Probeer familieleden en vrienden te betrekken in de zorg voor je naaste. Dat zorgt voor meer begrip voor de situatie en voorkomt dat je vereenzaamt.

Durf hulp te vragen.
Van zowel professionals maar ook van familie of vrienden. U zult merken dat anderen vaak bereid zijn een handje te helpen.

Kijk ruimer voor ondersteuning.
Soms heeft u al veel mensen in uw omgeving om hulp gevraagd. Dan is nog de mogelijkheid voor betaalde ondersteuning. Mantelzorgondersteuning wordt door steeds meer zorgverzekeraars vergoed.

Wat is mantelzorgondersteuning?

Mantelzorgers zorgen langdurig en onbetaald voor een chronisch zieke, gehandicapte of hulpbehoevende partner, ouder, kind of ander familielid, vriend of kennis. Mantelzorgondersteuning betekent letterlijk dat de mantelzorger ondersteuning krijgt in het zorgen van hun naaste. Dit kan op gebied van zorg, praktische hulp en gezelschap.

Om er zeker van te zijn dat uw ondersteuning wordt vergoed in 2021, informeren wij u over het overstappen naar de juiste verzekering.

Lees ook

1 juni 2021

De juiste zorgverzekering maakt het verschil.

U kunt alleen goed voor een ander zorgen, als u ook goed voor uzelf zorgt. Even ontspannen en tijd voor uzelf is daarbij belangrijk.

Lees verder